کبد چرب از دیدگاه طب سنتی
یکی از بیماری هایی که امروزه بسیار فراگیر و پرشمار شده است، کبد چرب است. کبد بزرگترین پالایشگاه بدن است و به طور طبیعی دارای مزاج گرم و تر است، سرد شدن کبد در اثر عوامل مختلف میتواند توانایی کبد برای تحلیل و متابولیزه کردن چربیها را کم کند و موجب انباشتگی چربی در بافت کبد و پیدایش کبد چرب شود.
مصرف ترشی ها (سرکه، آبغوره، ترشی های خانگی) و خوراکی های سرد (ماست، دوغ ترش، خیار، کدو…) از سبب های سرد شدن کبد است. نوشیدن مایعات سرد نیز به تدریج موجب سرد شدن کبد میشود. کسانی که به طور مادرزادی دارای مراج سرد باشند باید در مصرف این خوراکیها احتیاط بیشتری داشته باشند.
علائم کبد چرب در طب سنتی
علائم زیر می توانند از کبد چرب یا تجمع مواد سمی در بدن یا کاهش ویتامینها ایجاد شوند که به راحتی قابل درمان هستند فقط باید تشخیص درستی داده شود:
- خستگی صبحگاهی
- خواب آلودگی و احساس کسالت در طول روز
- ریزش مو و خشکی پوست
- کاهش انگیزه
- چاقی شکمی
- اشتهای کاذب
- کاهش شفافیت و سرزندگی پوست
کبد چرب باعث چه اختلالاتی در بدن می شود؟
افزایش کبد چرب به ویژه درجات دو و سه آن سبب مختل شدن کارکردهای کبد و بالارفتن چربی و غلظت خون می شود. همچنین باعث
- کسالت بدن و خستگی
- انواع ناراحتی های پوست و مو
- سنگ کیسه صفرا
- سیروز کبدی و سرطان های کبدی خواهد شد
عواملی که باعث چرب شدن کبد می شود
علت کبد چرب در طب سنتی میتواند یکی از موارد زیر باشد:
- مصرف زیاد ترشی، ماست و دوغ همراه غذا
- مصرف زیاد خیار در فصول سرد سال
- مصرف زیاد میوه و نوشیدن آب روی میوه
- مصرف زیاد غذاهای سرخ شده مانند فست فود و غذاهای چرب
- مصرف زیاد انواع سس، تنقلات شور و چرب، انواع خوراکیهای دارای مواد نگهدارنده
- کاهش مصرف سبزی و آرد سبوسدار
- استفاده زیاد از غذاهای غلیظ مانند کله پاچه، سالاد الویه، کنسروها، غذاهای مانده
- پرخوری و در هم خوری
- عدم فعالیت روزانه به حد کافی و ورزش نکردن
- دیر خوابیدن و شب بیداری
- خوابیدن تا ظهر یا خواب طولانی بعد از ناهار
- نوشیدن آب یخ بعد ورزش، در استخر، ناشتا، میانه شب و…
- مشکلاتی مانند استرس و اضطراب
- مصرف غذای پر حجم در ساعات انتهایی شب
- مصرف بالای روغن های مایع نباتی
- مصرف زیاد شیرینی های مصنوعی قنادی ها
- مصرف سیگار و الکل
- مصرف بی رویه آنتی بیوتیک ها
- کاهش وزن شدید
- مصرف گوشت های غلیظ از جمله گوشت گاو، گوساله و شتر
خوراکی های مفید برای پیشگیری از ابتلا به کبد چرب
- لیمو ترش
- سبزیجات بخصوص خرفه و اسفناج
- زرشک
- شاتوت
- غلات سبوس دار
- انگور
- کرفس
- دارچین
- شنبلیله
- بالنگ
- زغفران
- زنجبیل
- زردچوبه
- جایگزینی سویا به جای گوشت
- عرق کاسنی
- دمنوشهای خنک کننده کبد مثل چای ترش و میوه گل نسترن
- افزودن رب انار و آلو بخارا به تمامی غذاها
نکات مهم طب سنتی کبد چرب
- بجای استفاده از گوشت های غلیظ از گوشت گوسفند، مرغ محلی و بلدرچین استفاده کنید!
- به جای عدس از نخود و غذاهای حاوی آن استفاده نمائید.
- متاسفانه کبد چرب در مراحل اول بدون علامت و بی سرو صداست و بسیار از مردم ابتلا به کبد چرب در درجه یک را متوجه نمی شوند!
- از میان تنقلات، مصرف پسته و بادام در حد معمول مفید است ولی مصرف گردو به تنهایی نامناسب است و می تواند عارضه را تشدید کند.
- کسانی که از زردچوبه به عنوان چاشنی استفاده می کنند، کبد مقاوم تری در برابر ابتلا به بیماری کبدچرب دارند و احتمال ذخیره شدن ذرات چربی در کبد آنها کمتر است.
نسخه های درمان کبد چرب با طب سنتی
- اگر کبدتان چرب است کافی است هر روز صبح ناشتا نصف لیوان آب سیب، نصف لیوان آب کرفس و نصف لیمو ترش تازه را با هم مخلوط کنید و نوش جان کنید
- برای درمان کبد چرب گرید یک، برگ های سبز کاهو، سبزی جعفری، سبزی شاهتره و سبزی کاسنی را با همراه غذا بخورید و برای درمان سنگ صفرا جوشانده سبوس (یک قاشق در یک لیوان آب به مدت ۵ دقیقه بجوشد)، ترشی سبزی تره (مخصوصا تره فرنگی) یک قاشق با غذا، خوردن عناب مخلوط با عسل روزی ۱۴ عدد. همچنین رعایت پرهیزها بسیار مهم است و ۵۰ درصد درمان به آنها بستگی دارد.
- خوردن نخود آب که به همراه ادویه جات گرم مثل دارچین و زعفران درست شود و در آن شوید وجود داشته باشد، می تواند غلظت مواد داخل کبد را کم کند. برای درست کردن نخودآب می توان از آب گوشت (گوسفندی)، نخود و برنج استفاده کرد.
- در کنار تغذیه و رژیم صحیحی که باید رعایت کنید، میتوانید از چای سبز برای درمان و حذف چربیهای کبد بهره ببرید. نوشیدن چای سبز باعث میشود تا چربیها، دور کبد انباشته نشود و در صورت ابتلا به کبد چرب، روند بهبودی و درمان را هم افزایش میدهد.
- از عرقیجات سنتی گیاهی داری طبیعت سرد و مرطوب مثل کاسنی، شاهتره، و خارشتر استفاده کنید که اثر فوقالعادهای در درمان کبد چرب، پاکسازی کبد و دفع سموم و مواد زائد از بدن دارند. ضمن اینکه میتوانید از عرق بید و سرکهانگبین هم بهره ببرید.
- گیاه گل مریم یا خار مریم را هم میتوانید دم کنید و از این دمنوش گیاهی مفید جهت بهبود و درمان کبد چرب استفاده کنید. مصرف عرق گیاه گل مریم هم اثر شفابخش دارد. گل مریم یک گیاه دارویی بسیار مفید جهت کاهش میزان جذب چربی بهویژه چربی بد یا آل دی آل، تری گلیسیرید، کاهش جذب کلسترول و راهی برای بازسازی و تولید سلولهای کبدی است.
- یک پیاز دشتی یا موشی هست که در عربزبانها به نام عنصل شهرت دارد این پیاز را میتوانید همراه سکنجبین بجوشانید و آب صافشده این ترکیب را به میزان یک یا دو قاشق غذاخوری و به فاصله زمانی مشخصی بنوشید.
- اگر از غذاهای سرد و مرطوب استفاده کردهاید، بهتر است مصلح آنها را هم بعدازآن استفاده کنید تا تعادل برقرار شود و به طبیعت معده و کبد در طولانیمدت آسیبی نرسد. برای مثال بعد از مصرف شیر و لبنیات از خرما و دارچین استفاده کنید یا میتوانید نبات و عسل که طبیعت گرم دارند بخورید.
- ادویههایی که طبیعت گرم دارند مثل زیره، زردچوبه، سیاهدانه، آویشن، نعنا، فلفل، دارچین، میخک و هل را در غذاهای خود استفاده کنید که باعث تقویت عملکرد کبد میشوند.
- ممکن است حجامت یک راه درمانی برای بیماری کبد چرب باشد، اما بهتر است با مشورت یک پزشک متخصص و آگاه طب سنتی نسبت به انجام یا عدم انجام حجامت کبدی مطلع شوید.
- ورزش، تحرک و فعالیت بدنی روزانه خود را افزایش دهید و سعی کنید چربیهای اضافه بدن را با حرکات مناسب ورزشی بسوزانید و از بین ببرید.
- استفاده از خاکشیر و گنجاندن آن در رژیم غذاییتان یک راه درمانی بسیار مفید گیاهی با اثربخشی فوقالعاده جهت بهبود و رفع چربیهای انباشتهشده در کبد است. میتوانید اندازه ۲ تا ۳ قاشق از خاکشیر را با آب بجوشانید و ناشتا میل کنید تا کبد پاکسازی شود یا از ترکیب خاکشیر و آبپنیر برای باز کردن مسیرهای بستهشده کبد استفاده کنید. از مخلوط خاکشیر با ترنجبین هم میتوان جهت درمان این بیماری بهره برد.
- تمام مواردی که در بالا ذکر شد مربوط به کبد چرب غیرالکلی بوده است. اما بهتر است بدانید یک نوع کبد چرب دیگر با نام کبد چرب الکلی هم داریم و علت آن با توجه به اسم آن مصرف بیشازحد الکل و مواد الکلی هست که باعث میشود کبد در از بین بردن چربیها ناتوان شود و در صورت تشدید مصرف الکل، ممکن است سیروز کبدی هم به سراغ فرد مصرفکننده برود. بنابراین درصورتیکه فرد بتواند مصرف الکل را کاهش دهد و ترک کند به بهبود و پاکسازی کبد خود هم کمک کرده است.
- خوب است بدانید که یک نوع کبد چرب دیگر به نام کبد چرب بارداری هم هست که بهندرت در خانمهای باردار به وجود میآید و اگر تحت نظارت و کنترل پزشک متخصص نباشد ممکن است هم برای خودش و هم برای جنین حادثهآفرین باشد.
- بستگی به میزان آسیبهای کبد و چرب شدن آن، کبد چرب را در سه درجه ۱ و ۲ و ۳ تقسیمبندی نمودهاند که در کبد چرب گرید ۱ عملکرد کبد مختل نمیشود اما باید تحت کنترل باشد، در کبد چرب گرید ۲، این مشکل به حد متوسط خود رسیده است و باید تحت درمان باشد و درنهایت در کبد چرب گرید ۳، حالت تشدید شده این بیماری میباشد که علائم کبد چرب هم دیده میشود و باید برای بهبود و درمان تحت کنترل باشد.
- درصورتیکه برای درمان کبد چرب از خاکشیر استفاده میکنید و در بین افرادی هستید که مزاج گرم و صفراوی دارید در مورد میزان استفاده از این دو گیاه حتماً با پزشک متخصص مشورت کنید و رعایت اعتدال در این مورد را داشته باشید، چون خاکشیر و ترنجبین هر دو طبیعت گرم دارند و برای گرممزاجها ممکن است باعث ایجاد مشکل شود.
- با توجه به سبک تغذیهای این روزهای مردم ما، کودکان و نوجوانان هم در معرض آسیب جدی و ابتلا به کبد چرب و انواع بیماریهای قلبی و عروقی هستند. چون به دلایل مختلفی مصرف غذاهای فست فودی و انواع تنقلات مضر بسیار فراوان و تمایل به غذاهای سنتی و اصیل ایرانی کم شده است و این در طولانیمدت و در آینده علاوه بر افزایش وزن و چاقی، خطر بروز انواع بیماریها را در آنها افزایش میدهد. بنابراین مراقب سلامتی خود و فرزندان عزیزتان باشید.
چه افرادی استعداد ابتلا به کبد چرب دارند؟
به گفته درمانگران، افراد چاق و دچار اضافه وزن که کمترین میزان تحرک را دارند اصلی ترین گروه ها برای ابتلا به بیماری کبد چرب هستند. از طرفی افراد بی تحرک و علاقه مند به غذاهای آماده و فست فودها نیز در گروه افراد مستعد ابتلا به کبد چرب هستند، بنابراین باید هوشیار باشند و با مشورت پزشک خود آزمایش های لازم در این زمینه را انجام دهند. به گفته برخی از متخصصان، مصرف بی رویه و بی قاعده ویتامین آ نیز می تواند یک عامل محرک برای ابتلا به بیماری کبد چرب باشد که در نهایت فرد را با خطر رسوب چربی در بافت های کبد و اختلال در عملکرد این عضو رو به رو کند.
ورزش کنید تا کبدتان چرب نشود!
حدود ۳۰ تا ۵۰ درصد مردم از کبد چرب رنج میبرند و این مشکل شاید در ظاهر علامتی نداشته باشد اما یکی از مشکلات شایع امروزی به حساب میآید. مهمترین علت پدید آمدن سردی کبد و چربی آن به کم تحرکی باز میگردد بنابراین حکمای طب ایرانی نیز بر فعالیتهای فیزیکی و ورزش تاکید ویژهای داشتهاند. مهمترین نکته برای پایین آوردن چربی کبد و کنترل آن، ورزش است و یکی از بهترین ورزش ها نیز پیادهروی محسوب میشود که در دفع مواد زاید کبدی و گرم شدن آن اثرگذار است.
.
منبع: کاکوتی | https://kakooti.com
