سردی دست و پا

آیا سردی دست و پاها می‌تواند خطرناک یا نشانه یک بیماری جدی باشد؟

• ممکن است شما دست‌ و پاهایی سرد و یخ‌زده را در فصل زمستان تجربه کنید.
• در صورتی که این مشکل را در فصل گرما نیز داشته باشید، ممکن است نشانه‌ای از یک بیماری باشد.
• اگر سردی دست ‌و پای شما موقتی باشد، بی‌خطر است؛ اما در صورت تکرار آن می‎تواند نشان‌دهنده‌ی مشکلی جدی‌تر برای سلامتی شما باشد.
• درصورتی‌که از بی‌حسی و سردی انگشتان دست‌ و پای خود رنج می‌برید، ادامه مطلب را از دست ندهید.

علت سردی پاها و دست در طب سنتی چیست؟

سردی پاها و دست علل مختلفی دارد. در برخی از شرایط این مشکل در نتیجه‌ی یک پاسخ طبیعی بدن، برای حفظ دما است؛ اما برخی بیماری‌ها نیز می‌تواند به سردی دست‌ و پا منجر شود. این مشکلات شامل:

• ضعف در گردش خون
• دیابت نوع ۱ و ۲
• استرس
• واکنش به برخی داروهای خاص
• بیماری رینود (کاهش چشمگیر جریان خون در رگ‌های دست یا پا)
• کار طولانی با ابزار لرزشی
• سرمازدگی و یخ‌زدگی
• گرفتگی‌های عضلانی و آسیب‌های عصبی
• مسدود شدن رگ‌های خونی
• کم‌کاری تیروئید
• کم‌خونی
• کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی بدن
• کم تحرکی
• بیماری قلبی
• غلبه بلغم یا سودا

به طور کلی هر عاملی که موجب شود خون در بدن به‌ خوبی گردش نکند، در بروز سردی دست ها و پا‌ها نقش دارند.

در صورت وجود مشکل سردی دست ‌و پا، ممکن است سایر علائم نظیر بی‌حسی، زخم، سفتی پوست و خارش اعضای بدن نیز داشته باشید.

طب سنتی برای بهبود یا رفع سردی دست و پا چه راهکارهایی دارد؟

در وهله اول اگر به هر یک از بیماری های زمینه ای که در بالا به آن اشاره شد، مبتلا هستید، ابتدا در جهت درمان آن بکوشید، در غیر این صورت راهکارهای زیر می تواند تا حدودی موثر باشند و مشکل شما را رفع نمایند.

توصیه های غذایی

• افرادی که به سردی دست و پا‌ دچار هستند باید از مصرف غذا‌های با طبع سرد و غذاهایی مانند غذا‌های ساندویچی، سوسیس، کالباس، کنسرو شده، شیرینی‌های قنادی، نوشابه‌های گازدار و غذا‌های حجیم و چرب به خصوص در وعده شام پرهیز کنند.
• مبتلایان به سردی پا‌ها باید از غذا‌های با طبع گرم و‌ تر مانند گوشت گوسفند، بلدرچین و انجیر در رژیم غذایی خود استفاده کنند.
• افزایش مصرف میوه و سبزی های تازه به مقدار کافی، غلات سبوس دار، گوشت کم چرببه ویژه در مبتلایان به کم‌خونی نقش موثری در گرم کردن بدن دارد.
• اگر سردی پا‌ها ناشی از کم‌خونی باشد، افراد باید از ترکیب تره، جعفری و اسفناج خرد شده به همراه غذا استفاده کنند، همچنین آنها می‌توانند عدس را با پیاز بپزند (در صورت نداشتن غلبه سودا) و موقع مصرف مقداری گلپر و فلفل قرمز به آنها اضافه و میل کنند اما زیاده روی نکنند.

ماساژ و روغن مالی

• ماساژ دادن دست و پاها یک راه ساده و درمانی برای برگرداندن گرما می‌باشد و همچنین باعث تحریک و افزایش جریان خون در اندام‌های شما می‌شود.
• ماساژ دست‌ها و کف پاها با روغن‌های گرم مانند بادام تلخ، سیاه‌دانه، اسپند، سقز، دارچین، زنجبیل، بابونه و کنجد هم به برطرف شدن سردی دست و پاها کمک می‌کند.
• یا مقداری روغن زیتون، نارگیل یا کنجد را به مدت چند ثانیه در مایکروویو گرم کنید. سپس آن را روی دست و پاهای سرد خود اعمال کنید و به آرامی و به مدت ۱۰ دقیقه از روی پا تا انگشتان خود را ماساژ دهید.
• این کار را با دست و پای دیگر نیز تکرار کنید. پس از ماساژ، دستکش نخی و جوراب پنبه‌ای بپوشید. این کار را هر شب قبل ار خوابیدن و یا در صورت لزوم یکبار دیگر در طول روز انجام دهید.
• حتی می‌توانید مقداری از تکه‌های زنجبیل را در آب جوشانده و بعد از ۱۵ دقیقه پاهای خود را با آن ماساژ دهید.

استفاده از جوراب یا پاپوش

• استفاده از جوراب یا پاپوش در فضای داخلی می‌تواند یکی از راه‌های گرم کردن پا و جلوگیری از هدر رفتن حرارت پا به‌ ویژه برای کسانی که در خانه خود فرش و یا سیستم گرمایش از کف ندارند باشد.
• بادکش گرم پاها و استفاده از کرسی هم به گرم شدن پا‌ها بسیار کمک می‌کنند.

حمام دست و پا

• نصف لیوان نمک طبیعی را در یک لگن پر از آب گرم حل کنید. سپس به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه پاهای خود را در آن گذاشته و ماساژ دهید. این کار را دو بار در هفته انجام دهید تا نتیجه‌ی آن را ببینید.
•  این موضوع قبل از خواب بسیار مفید خواهد بود. افرادی که آسیب عصبی دیابتی دارند باید از آب داغ در پا‌های خود خودداری نمایند.
• مقداری از برگ‌های اسطوخودوس را به‌اندازه‌ی یک‌شب در آب سرد خیس کنید. سپس برگ‌ها را به یک وان آب گرم اضافه کنید و دست‌وپاهای خود را در آن بگذارید.

طب سوزنی

• یکی از مشکلاتی که باعث سردی دست ‌و پاها می‌شود، کاهش جریان خون است. برای بهبود گردش خون بهتر است که طب سوزنی را امتحان کنید. طب سوزنی به باز شدن مسیر خون کمک کرده و سردی دست و پای شما را بهتر می‌کند.
• البته جهت انجام این روش باید با پزشک خود مشورت نمایید.

زالودرمانی

زالو درمانی در صورت نیاز زیر نظر متخصص طب سنتی پس از اصلاح طبع هم از دیگر مواردی هستند که به رفع سردی پا‌ها کمک می‌کند.

ورزش‌هایی مؤثر برای درمان سردی انگشتان دست ‌و پا

• برای جلوگیری از سردی انگشتان پاها، ابتدا به مدت ۱ دقیقه بر روی انگشتان پای خود بایستید و سپس به پاشنه برگردید. این ورزش را به مدت ۱۰ دقیقه تکرار کنید تا گردش خون شما در پاها بهبود ببخشد.
• اگر هنگام خواب و یا زمانی که نشسته‌اید، احساس سرما و سردی در دست و پا خود داشتید، ورزش زیر بین ۱۰ تا ۲۰ بار تکرار کنید.
• مچ هر دو دست یا پای خود را از مفصل در جهت و خلاف عقربه‌های ساعت بچرخانید.
• در صورت سرد شدن پاهای خود سعی کنید یک‌تکه پارچه و یا هر اشیای را که روی زمین است، به‌وسیله‌ی انگشتان پای خود بلند کنید. این کار باعث افزایش گردش خون در پاهای شما می‌شود.
• فعالیت جسمی مانند راه رفتن، شنا، دو یا دوچرخه سواری روند گردش خون به کف پا را بهبود می‌بخشد.
• تحرک و ورزش ملایم مانند پیاده‌روی هم موجب می‌شود تا گرمی بدن (طبع دَم) افزایش پیدا کند.

• زمانی که بدن با سرما مواجه می‌شود، به واسطه وجود ( قوه مدبره ) حرارت از سطح بدن به مرکز یعنی کبد هدایت و خون رسانی به اندام‌ها کمتر می‌شود و حرارت در سیستم مرکزی بدن افزایش می‌یابد.
• بالا رفتن حرارت در سیستم مرکزی بدن موجب تب و کاهش حرارت عضلات (دست و پا) باعث ایجاد دردهای عضلانی می‌شود.

چه وقت به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر پاهای سرد با نشانه‌های زیر همراه بود حتما با یک پزشک مشورت کنید:

•  کاهش وزن یا افزایش وزن
•  تب
•  درد مفاصل قابل توجه
• زخم‌های روی انگشتان دست یا انگشتان پا که برای مدت طولانی نیاز به درمان دارند
•  تغییرات پوستی مانند بثورات یا پوست ضخیم

نکته نهایی

• در روزهای سرد زمستان باید از نیکوتین، کافئین و همچنین نوشیدنی‌های الکلی دوری کنید؛ زیرا این مواد با منقبض کردن رگ‌های خونی، موجب سرد شدن بدن، به ویژه دست و پاهایتان می‌شوند.
• استعمال دخانیات نیز باعث افزایش میزان کلسترول در رگ‌های خون و در نتیجه سفت شدن دیواره رگ‌ها و انقباض رگ‌های خون می‌شود.